IPN DELGATURA
W KIELCACH
OŚRODEK MYŚLI PATRIOTYCZNEJ
I OBYWATELSKIEJ W KIELCACH
KURATORIUM
OŚWIATY
W KIELCACH
WOJEWODA
ŚWIĘTOKRZYSKI
STOWARZYSZENIE OCHRONY DZIEDZICTWA NARODOWEGO
W KIELCACH
Pomnik upamiętniający poległych legionistów w bitwie pod Czarkowami
Lolalizacja: Czarkowy, gm. Nowy Korczyn, cmentarz wojenny
Treść inskrypcji:
KU / CHWALE / PIERWSZYCH / BOJÓW / JÓZEFA / PIŁSUD- / SKIEGO / O / NIEPOD- / LEGŁOŚĆ / POLSKI
[z boku od strony wschodniej]
W TEM / MIEJSCU / POLEGŁ / W ZWY- / CIĘSKIEJ / WALCE / BOHA- / TERSKI / PLUTON / MŁOTA / FIJAŁ- / KOW- / SKIEGO / 23.IX. / 1914
[z tyłu]
POWIAT PINCZOWSKI BOHATERSKIM BOJOWNIKOM O WOLNOŚĆ OJCZYZNY 23.IX.1928
[z boku od strony zachodniej]
KIELCE / NOWY KOR- / CZYN / OSTRO- / WIEC / SZCZYT- / NIKI / CZAR- / KOWA / OPATO- / WIEC / 6.VIII.1914 / 25.IX.1914
[poniżej]
POMNIK WG PROJEKTU / PROF. KONSTANTEGO LASZCZKI / ZBUDOWANY W 1928 R / ZBURZONY PRZEZ ARMIĘ / CZERWONĄ W STYCZNIU 1945 R. /
ODBUDOWANY STARANIEM / SPOŁECZNEGO KOMITETU / ODBUDOWY POMNIKA / 1989 - 1992
[płyta u podnóża pomnika]
GRÓB / NIEZNANEGO / ŻOŁNIERZA
Opis: W drugiej połowie września 1914 roku w okolicy Nowego Korczyna oddziały dowodzone przez Józefa Piłsudskiego walczyły z wojskami rosyjskimi gen. Aleksandra Nowikowa. 23 września legioniści stoczyli bój pod Czarkowami, w którym pluton pod dowództwem Czesława Młota-Fijałkowskiego wykazując się bohaterską walką, oddał swoje życie na polu boju. Wydarzenie to określane jest w historii jako chrzest bojowy 1 Pułku Legionów Polskich.
Pomnik Zwycięstwa Legionów został wybudowany w 1928 roku ku czci poległych na Ponidziu polskich żołnierzy według projektu prof. Konstantego Laszczki. Odsłonięcia monumentu dokonał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki. Zburzony w styczniu 1945 r., przez Armię Czerwoną, został odbudowany wysiłkiem lokalnej społeczności w 1992 r. Pomnik znajduje się w części centralnej cmentarza wojennego ogrodzonego żeliwnym ogrodzeniem. Monument wykonany został z białego piaskowca, o kształcie czworobocznej kolumny, zwieńczony orłem z brązu.
Kamienna płyta, na której wykuto symboliczny napis z krzyżem Orderu Virtuti Militari umiejscowiona została przed pomnikiem w celu upamiętnienia miejsca, w którym został pochowany nieznany legionista we wrześniu 1914 r.
Pomnik upamiętniający poległych legionistów w bitwie pod Czarkowami
Lolalizacja: Czarkowy, gm. Nowy Korczyn, cmentarz wojenny
Treść inskrypcji:
KU / CHWALE / PIERWSZYCH / BOJÓW / JÓZEFA / PIŁSUD- / SKIEGO / O / NIEPOD- / LEGŁOŚĆ / POLSKI
[z boku od strony wschodniej]
W TEM / MIEJSCU / POLEGŁ / W ZWY- / CIĘSKIEJ / WALCE / BOHA- / TERSKI / PLUTON / MŁOTA / FIJAŁ- / KOW- / SKIEGO / 23.IX. / 1914
[z tyłu]
POWIAT PINCZOWSKI BOHATERSKIM BOJOWNIKOM O WOLNOŚĆ OJCZYZNY 23.IX.1928
[z boku od strony zachodniej]
KIELCE / NOWY KOR- / CZYN / OSTRO- / WIEC / SZCZYT- / NIKI / CZAR- / KOWA / OPATO- / WIEC / 6.VIII.1914 / 25.IX.1914
[poniżej]
POMNIK WG PROJEKTU / PROF. KONSTANTEGO LASZCZKI / ZBUDOWANY W 1928 R / ZBURZONY PRZEZ ARMIĘ / CZERWONĄ W STYCZNIU 1945 R. /
ODBUDOWANY STARANIEM / SPOŁECZNEGO KOMITETU / ODBUDOWY POMNIKA / 1989 - 1992
[płyta u podnóża pomnika]
GRÓB / NIEZNANEGO / ŻOŁNIERZA
Opis: W drugiej połowie września 1914 roku w okolicy Nowego Korczyna oddziały dowodzone przez Józefa Piłsudskiego walczyły z wojskami rosyjskimi gen. Aleksandra Nowikowa. 23 września legioniści stoczyli bój pod Czarkowami, w którym pluton pod dowództwem Czesława Młota-Fijałkowskiego wykazując się bohaterską walką, oddał swoje życie na polu boju. Wydarzenie to określane jest w historii jako chrzest bojowy 1 Pułku Legionów Polskich.
Pomnik Zwycięstwa Legionów został wybudowany w 1928 roku ku czci poległych na Ponidziu polskich żołnierzy według projektu prof. Konstantego Laszczki. Odsłonięcia monumentu dokonał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki. Zburzony w styczniu 1945 r., przez Armię Czerwoną, został odbudowany wysiłkiem lokalnej społeczności w 1992 r. Pomnik znajduje się w części centralnej cmentarza wojennego ogrodzonego żeliwnym ogrodzeniem. Monument wykonany został z białego piaskowca, o kształcie czworobocznej kolumny, zwieńczony orłem z brązu.
Kamienna płyta, na której wykuto symboliczny napis z krzyżem Orderu Virtuti Militari umiejscowiona została przed pomnikiem w celu upamiętnienia miejsca, w którym został pochowany nieznany legionista we wrześniu 1914 r.
Płyty nagrobne legionistów
Lokalizacja: Czarkowy, gm. Nowy Korczyn, cmentarz wojenny
Treść inskrypcji: NIEZNANY / ŻOŁNIERZ I BRYGADY LEG. / POL. POLEGŁ / 15.V.1914 R.
Opis: W 1937 r. na cmentarzu złożone zostały prochy ekshumowanych legionistów z cmentarzy i mogił z pobliskich miejscowości m.in. z Buska, Pińczowa i Stopnicy. Każda z 14 kamiennych płyt opatrzona została wykutymi w niej: inskrypcją, krzyżem i odznaką I Brygady Legionów Polskich.
Zbiorowa mogiła żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r.
Lokalizacja: Czarkowy, gm. Nowy Korczyn, cmentarz wojenny
Treść inskrypcji: CZEŚC I CHWAŁA / BOHATERSKIM ŻOŁNIERZOM POLSKIM / POLEGŁYM POD KSANAMI / W DNIU 8.IX.1939. R. W LICZBIE 44 ŻOŁNIERZY / Z 11 P.P. TARNOWSKIE GÓRY
Opis: Zbiorowa ziemna mogiła 44 żołnierzy Wojska Polskiego poległych 8 września 1939 r. w bitwie pod Ksanami, której zwieńczeniem jest płaskorzeźba wykonana z piaskowca, przedstawiająca dwóch żołnierzy – poległego i atakującego, autorstwa Edwarda Stoksika. Mogiła usytuowana jest naprzeciwko kamiennych płyt legionistów.
© Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Oddział w Krakowie – Delegatura w Kielcach
Al. Na Stadion 1, 25-127 Kielce
Telefon 41 340 50 50
Adres mailowy: sekretariat.kielce@ipn.gov.pl